تصحیح جُنگ شماره ی «534» کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی

جُنگ های بازمانده از سده های پیشین، به مانند گنجینه هایی مستحکم، در حفظ آثار شاعران و نویسندگان و نیز، مأخذی ارزشمند، در تصحیح انتقادی متون، محسوب می شوند. در کتابخانه ی مجلس شورای اسلامی، نیز، نسخه ای نفیس از جُنگی شعری، به شماره ی «534 - سنا»، وجود دارد. پس از بررسی های دقیق آن از جهت ساختار و محتوا، بدین نتیجه رسیدیم که این جُنگ، که با توجه به خط و مرکّب آن در قرن دهم هجری، کتابت شده است، بنا بر قرائن، به احتمال قوی، باید از روی جُنگ بسیار کهنه ای (شاید از قرن هشتم)، استنساخ شده باشد؛ زیرا در این جُنگ، فقط اشعار شاعران پیش از قرن نهم و به عبارت دقیق تر، تا اواخر قرن هشتم، وجود دارد و حاوی اشعاری نیز هست که در منابع دیگر دیده نشده اند. این مجموعه، علاوه بر شعرای طراز اوّل، حاوی اشعارِ شعرای کمتر شناخته شده چون: رفیع الدّین ابهری، احمد موسوی، کمال الدّین جربادقانی، مجیرالدّین سمنانی و... نیز هست؛ بنابراین، می توان اهمیّت جُنگ حاضر را به سبب وجود اشعار تازه یافته از سخنورانی دانست که در هیچ مأخذ و تذکره ای، ثبت نشده است و برای تاریخ ادبیات ایران، تازگی دارد. همچنین، ضبط اشعار در این جُنگ، به علّت برگزیده شدن از نسخه های اصیل و صحیح، از بهترین ضبط ها به عنوان نسخه بدل، برای تصحیح مجدّد قسمتی از اشعار شاعرانی که دیوان آنها به چاپ رسیده و نیز فهم بهتر اشعار آنان، خواهد بود. پس از قطعی شدن فرضیه ی تاریخ تألیف جُنگ در قرن هشتم برای ما، روش تصحیح جنگ، چنان بود که، در ابتدا، تمام جُنگ، بازنویسی گردید. برای بالا بردن فایده ی نشر و نیز، حفظ امانت داری در هنگام تصحیح، اشعار جُنگ را با دیوان چاپی شاعران، مقابله کردیم؛ بدین صورت که، متن جُنگ، به عنوان نسخه ی اساس، مبنای کار، قرار گرفت و دیوان های چاپ شده ی شاعران، به عنوان نسخه بدل، با جُنگ، مقابله گردید و موارد اختلاف، در پانوشت، ذکر شد. پس از تصحیح متن جُنگ، بر آن، مقدمه ای روشنگر و جامع، نگاشته آمد که مشتمل است بر: شرح احوال جامع جُنگ، سعدالدّین الهی و سپس، کاتب آن، سعدالدّین الاله و سایر توضیحات، از قبیل: تعریف سفینه و جُنگ و بیاض و پیشینه ی آنها، تاریخ یا زمان تألیف جُنگ، رسم الخط اثر و سپس، مشخص ساختن نقش و کارکرد این جُنگ در ارتباط با ادبیات منظوم پارسی و در پایان، بیان برخی فواید و امتیازات جُنگ مورد نظر. کلید واژه ها: جُنگ؛ شعر؛ سعدالدّین الهی؛ قرن 8؛ سعدالدّین الاله؛ قرن 10؛ تصحیح انتقادی؛ بررسی ساختاری و محتوایی؛ فواید و امتیازات.